====== Architektura Imperium ======
**Architektura Imperium**- ogół architektury, czyli form i materiałów użytych do wznoszenia budowli w [[Wielkie Imperium Mongolskie|Wielkim Imperium Mongolskim]]. Różni się ona w zależności od regionu- stanowi mieszankę elementów mongolskich, chińskich, koreańskich, a także środkowoazjatyckich czy islamskich.
===== Architektura w Mongolii =====
Tradycyjnym mieszkaniem w [[prowincja|prowincji]] [[Mongolia]] jest [[jurta|jurta]]. Ten okrągły namiot posiada niezmienną od wieków formę. Jurty są powszechnym widokiem na stepach oraz w miastach. Często zdarza się, że cała osada składa się z gerów- możliwe jest wtedy, że miejscowość przemieszcza się w zależności od woli mieszkańców. Osiedla złożone z jurt nazywa się jurtowiskami. Najczęstszą formą jurtowiska jest //kuren// (//huree//, "krąg"), gdzie namiot dostojnika znajduje się w centrum, a jurty pozostałych mieszkańców dookoła niego.\\
<WRAP 300px right>

;#;

|{{ger_tereg_blue2.jpg}}|
|//Ger-tereg//|
|{{mongolia_ger.jpg?250}}|
|Jurty na mongolskim stepie|

;#;

</WRAP>
Jurta może pełnić nie tylko rolę mieszkania, ale także świątyni, magazynu, sklepu, warsztatu bądź zajazdu dla podróżnych. Wodzowie oraz szlachta często posiada //ger-tereg//, czyli jurty na wozach. Często osiągają one znaczne rozmiary- rozstaw osi może wynosić ponad 12 [[łokiec|łkc]], a do ciągnięcia takiego wozu potrzebnych jest 12 par wołów.\\
Poza jurtami, w Mongolii korzysta się także z innych, mniejszych bądź większych namiotów, np. podczas długotrwałych polowań, wypraw wojennych lub w czasie święta [[Nadaam]]. I tak, //Jodgor// to niewielki namiot mieszczący jedną lub dwie osoby, //Maihan// jest większą konstrukcją dla grupy ludzi, //Tsatsar// oznacza płócienny dach rozpięty na drewnianych tyczkach bez ścian bocznych, a //Tsachir// jest dużym prostokątnym namiotem o pionowych, płóciennych ścianach.

Budynki z prawdziwego zdarzenia są stosunkowo nieliczne. Najczęściej są to klasztory i świątynie [[kalifizm|kalifistyczne]]. Wznosi się je z kamienia, cegły oraz drewna. Często swoją formą nawiązują do jurt- najczęściej powstały poprzez zastąpienie tymczasowego namiotu stałą konstrukcją. Poza miejscami kultu, w ostatnich latach zapanowała moda wśród szlachty na budowę stałej siedziby, najczęściej wzorowanej na pałacach chińskich. W miastach spotyka się znacznie więcej stałych budynków, zwykle są one siedzibą urzędu lub mieszkaniem dostojnika.\\
Najwspanialszym budynkiem w Mongolii jest [[Pałac Kalifa]] w [[Ułan Bator]], razem ze słynną [[Nieskonczenie wysoka wieza|Nieskończenie Wysoką Wieżą]].
===== Architektura w Chinach i Korei =====
Większość budynków na terytorium prowincji chińskich oraz [[Korea|Korei]] jest zbudowana w tradycyjnych dla tych obszarów stylach architektonicznych. Dotyczy to zarówno mieszkań ubogich warstw społeczeństwa (najczęściej są to drewniane chaty), budynków miejskich (tworzących gęstą siatkę wąskich i krętych uliczek) oraz gmachów użyteczności publicznej (świątyń, urzędów). Podstawowym materiałem budowlanym jest drewno. Budynki posiadają charakterystyczne dachy, a całość jest zwykle bogato zdobiona.
===== Architektura na Zachodzie Imperium =====
Na prowincji często można spotkać jurty. Zwane są tam //boz üy// (//szary dom//- od koloru wojłoku, [[tadzykistan-Kirgistan|Kirgistan]]), //ak öý// lub //gara öý// (//biały// lub //czarny dom//, w zależności od bogactwa i wyglądu, [[Turkmenistan]]) lub //xona-i siyoh, xayma// w Tadżykistanie. Budynki często wznoszone są z kamienia bądź suszonej cegły. W miastach rzucają się w oczy bogato zdobione kaflami i malowidłami gmachy użyteczności publicznej- świątynie, akademie oraz urzędy. 
===== Architektura na Szachalinie =====
Na [[Szachalin|Szachalinie]] nie ma zbyt wielu budynków. Więźniowie mieszkają w prostych, drewnianych barakach wzorowanych na konstrukcjach pozostałych po Rosjanach. Zabudowa Niżnego Kalifińska także jest wzniesiona w stylu rosyjskim. W głębi wyspy można spotkać siedliska będące wydrążonymi w ziemi jaskiniami.
===== Zobacz też =====
  * [[Geografia]]
  * [[Kultura]]
  * [[Miasta w Mongolii]]
  * [[Inne|Życie codzienne]]