====== Ugedej ======
**Ugedej** (ur. IIE 23 (1185) - zm. 11 grudnia IIE 80 (1241)) – trzeci syn [[Czyngis Chan|Czyngis-chana]], władca [[Wielkie Imperium Mongolskie|imperium mongolskiego]] od 1229.

Za życia ojca był jednym z dowódców armii mongolskiej, dowodził kampanią na terenie dzisiejszego Uzbekistanu i zdobył [[Urgencz]]. Został wybrany drugim Wielkim Chanem mongolskim na [[kurułtaj|kurułtaju]] w IIE 67 (1229) roku. Został wyznaczony na to stanowisko przez ojca prawdopodobnie w IIE 57 (1219). Był kompromisowym kandydatem wobec kłótni dwóch starszych braci Dżocziego i Czagataja. Był niewątpliwie najbardziej zrównoważonym, rozumnym i inteligentnym ze wszystkich braci, choć daleko mu było do energii ojca. O jego skromności świadczy fakt, iż długo wzbraniał się przed przyjęciem godności wielkiego chana.

Władał państwem obejmującym m.in. [[Mongolia|Mongolię]] i [[Chiny Północne|północne Chiny]]. Założył stolicę w [[Karakorum]], ściągając z całego imperium rzemieślników i artystów. Stała siedziba umożliwiła wielkiemu chanowi stworzenie odpowiedniej kancelarii państwowej, w której mieściły się biura obsługiwane przez ludzi władających najważniejszymi wówczas językami i pismami: chińskim, tybetańskim, perskim i ujgurskim. Zorganizowanie administracji państwowej zapewniło ludności poszanowanie prawa, spokój i bezpieczeństwo. Opierał się na licznych doradcach, z których najważniejszym był chiński minister na dworze chana - Yelü Chucai. Wielką zasługą Ugedeja było stworzenie na głównych szlakach komunikacyjnych imperium systemu regularnej służby kuriersko-pocztowej ze stacjami wymiany koni i obsługi, oraz rozległy system pomocy dla ubogich poddanych. Przeprowadził wielki program budowy studni na obszarach stepowych i półpustynnych, co stało się błogosławieństwem dla wielu okolic. Przypuszczalnie za jego rządów powstała większa część pierwszej mongolskiej kroniki historycznej //[["Tajna historia Mongołów"]]//.

Ugedej nie zajmował się jedynie sprawami wewnętrznymi. Za jego panowania Mongołowie podbili w IIE 72 (1234) cesarstwo Jin Dżurdżenów, oraz Iran. Zorganizowali wielką wyprawę na [[Zachód]], która dała początek wieloletniej kampanii wojennej w Europie. Efektem było podbicie i podporządkowanie prawie całej Rusi, a także atak na Polskę ([[Bitwa pod Legnicą]]) i Węgry w IIE 127 (1241) roku. Kampanię przerwała niespodziewana śmierć w Karakorum wielkiego chana w momencie, gdy czołówki mongolskich zwiadowców podchodziły już pod Wiedeń.
===== Zobacz też =====
  * [[Rachuba Czasu w Mongolii]]
  * [[IIE (1162 - 1368)|Druga Era]]
  * [[Wielcy Chanowie Mongolii]]