====== Koi-Koi ====== **Koi-koi** to japońska gra karciana, wykorzystująca karty //Hanafuda//, dla 2-3 graczy. Podczas gry gracze dopasowują karty z ręki oraz stosu do kart na stole i starają się zdobyć specjalne układy kart dające punkty. ===== Hanafuda ===== //**Hanafuda**// to japońskie karty do gry. W skład talii wchodzi 48 kart podzielonych na 12 kolorów, odpowiadających 12 miesiącom roku. Każdemu miesiącowi odpowiada inna roślina. W skład każdego miesiąca wchodzą karty zwykłe o wartości 1 pkt., karty ze zwojem warte 5 pkt. oraz karty specjalne o wartości 10 lub 20 pkt. Karty przedstawiono w tabeli. ^Miesiąc^Roślina^Karty^Obrazki| |Styczeń|Sosna (//Matsu//)|2 zwykłe, zwój poezji (z wierszem),\\ specjalna - Żuraw i słońce (20 pkt.)|{{:kintengu_01c.png?60}}{{:kintengu_01d.png?60}}{{:kintengu_01h.png?60}}{{:kintengu_01s.png?60}}| |Luty|Kwiat śliwy (//Ume//)|2 zwykłe, zwój poezji (z wierszem),\\ specjalna - Wierzbówka wśród kwiatów śliwy (10 pkt.)|{{:kintengu_02c.png?60}}{{:kintengu_02d.png?60}}{{:kintengu_02h.png?60}}{{:kintengu_02s.png?60}}| |Marzec|Kwiat wiśni (//Sakura//)|2 zwykłe, zwój poezji (z wierszem),\\ specjalna - Kwiaty wiśni i zasłona (20 pkt.)|{{:kintengu_03c.png?60}}{{:kintengu_03d.png?60}}{{:kintengu_03h.png?60}}{{:kintengu_03s.png?60}}| |Kwiecień|Wisteria (//Fuji//)|2 zwykłe, zwój,\\ specjalna - Kukułka wśród wisterii (10 pkt.)|{{:kintengu_04c.png?60}}{{:kintengu_04d.png?60}}{{:kintengu_04h.png?60}}{{:kintengu_04s.png?60}}| |Maj|Irys (//Shobu//)|2 zwykłe, zwój,\\ specjalna - Most z ośmiu belek (10 pkt.)|{{:kintengu_05a.png?60}}{{:kintengu_05d.png?60}}{{:kintengu_05h.png?60}}{{:kintengu_05s.png?60}}| |Czerwiec|Peonia (//Botan//)|2 zwykłe, zwój (fioletowy),\\ specjalna - Motyle wśród peonii (10 pkt.)|{{:kintengu_06c.png?60}}{{:kintengu_06d.png?60}}{{:kintengu_06h.png?60}}{{:kintengu_06s.png?60}}| |Lipiec|Lespedeza (//Hagi//)|2 zwykłe, zwój,\\ specjalna - Dzik wśród lespedezy (10 pkt.)|{{:kintengu_07c.png?60}}{{:kintengu_07d.png?60}}{{:kintengu_07h.png?60}}{{:kintengu_07s.png?60}}| |Sierpień|Miskant chiński (//Susuki//)|2 zwykłe, 2 specjalne -\\ Lecące gęsi (10 pkt.) i Księżyc w pełni (20 pkt.)|{{:kintengu_08c.png?60}}{{:kintengu_08d.png?60}}{{:kintengu_08h.png?60}}{{:kintengu_08s.png?60}}| |Wrzesień|Chryzantema (//Kiku//)|2 zwykłe, zwój (fioletowy),\\ specjalna - czarka sake (10 pkt.)|{{:kintengu_09c.png?60}}{{:kintengu_09d.png?60}}{{:kintengu_09h.png?60}}{{:kintengu_09s.png?60}}| |Październik|Jesienny klon (//Momiji//)|2 zwykłe, zwój (fioletowy),\\ specjalna - jeleń wśród liści klonu (10 pkt.)|{{:kintengu_10c.png?60}}{{:kintengu_10d.png?60}}{{:kintengu_10h.png?60}}{{:kintengu_10s.png?60}}| |Listopad|Wierzba (//Yanagi//)|1 zwój, 3 specjalne - Burza (1 pkt.), Jaskółka wśród liści\\ wierzby (10 pkt.), Ono no Michikaze z parasolem i żabą\\ (ang. //Rainman//, in. Kaligraf, Filozof,\\ wśród Mongolopedystów //Kalif//) (20 pkt.)|{{:kintengu_11d.png?60}}{{:kintengu_11c.png?60}}{{:kintengu_11h.png?60}}{{:kintengu_11s.png?60}}| |Grudzień|Paulownia (//Kiri//)|3 zwykłe (jedna tradycyjnie w innym kolorze niż pozostałe),\\ 1 specjalna - Feniks (20 pkt.)|{{:kintengu_12c.png?60}}{{:kintengu_12d.png?60}}{{:kintengu_12h.png?60}}{{:kintengu_12a.png?60}}| Warto zauważyć, że w talii znajduje się 5 kart o wartości 20 pkt. (Żuraw, Kwiat wiśni za zasłoną, Księżyc w pełni, Filozof, Feniks). Pozostałe karty specjalne są warte 10 pkt., a karty ze zwojem 5 pkt. Burza (listopad) jest warta 1 pkt. Podczas gry w Koi-Koi wartości punktowe poszczególnych kart nie mają wpływu na końcową punktację, lecz określają wartość kart w budowie układu dającego punkty. ==== Znaczenie niektórych kart ==== * Styczniowy zwój poezji udekorowany jest frazą //akayoroshi// (あかよろし), której znaczenie zostało zapomniane. Spekuluje się, że może to oznaczać //oczywiście dobry//. * Lutowy zwój poezji ozdobiony jest tą samą frazą. * Na marcowym zwoju poezji zapisano //Miyoshino// (みよしの). Jest to nazwa miejsca w mieście Nara, które słynie z kwitnących wiśni. * Czarka sake z września jest ozdobiona znakiem 寿 //kotobuki//, oznaczającym długowieczność. * Specjalna karta z listopada przedstawia Ono no Michikaze, słynnego kaligrafa z przełomu IX i X w., z parasolem i żabą. Jest to nawiązanie do legendy, według której pewnego dnia Michikaze, niezadowolony z rezultatu swoich prac, wyszedł na spacer w deszczu z parasolem. Podczas przechadzki zauważył żabę, raz po raz próbującą bez rezultatu wskoczyć na gałązkę wierzby. Kaligraf z politowaniem pomyślał o głupocie żaby, która bez względu na włożony wysiłek nie była w stanie osiągnąć celu. Wtedy nagły podmuch wiatru nachylił całe drzewo tak, że żabie udało się wdrapać na gałąź. Zaskoczony Michikaze zrozumiał, że to on jest głupcem, wyśmiewając determinację żaby, a płaz swoją wytrwałością doprowadził do sytuacji, w której dał radę osiągnąć swój cel. Legenda spopularyzowała imię Michikazego w okresie Edo na tyle, że został umieszczony na karcie z wierzbą. ==== Specjalne zasady kart ==== Podczas gry w //Koi-Koi// niektóre karty są objęte specjalnymi zasadami. * **Czarka sake** (wrzesień, chryzantema) jest liczona jednocześnie jako karta o wartości 1 i 10 pkt., czyli może służyć do zdobycia //Tane// albo //Kasu//. * **Burza** (listopad, wierzba) traktowana jest jak "dzika karta" - można ją dopasować do każdej karty leżącej na //Ba//, jednocześnie pasuje do każdej karty z //Tafudy// lub //Yamafudy//. ===== Przygotowanie gry ===== Przed rozpoczęciem gry jeden z graczy jest wybierany //Oya// (jap. rodzic). Tradycyjnie zostaje nim ten z graczy, który wyciągnie z potasowanej talii kartę z najwcześniejszego miesiąca. Jeżeli gracze wyciągnęli karty z tego samego miesiąca, //Oya// zostaje ten z kartą o wyższej wartości punktowej. Pozostali gracze zwani są //Ko// (jap. dziecko). Gracz z następną w kolejności kartą siada po prawej stronie //Oya//, następnie kolejny gracz itd. //Oya// tasuje karty i rozdaje pomiędzy graczy i stół, po dwie karty naraz. Każdy z graczy otrzymuje osiem (przy dwóch graczach) lub siedem kart (przy trzech graczach) na rękę (//Tafuda//). Na stole (//Ba//) umieszcza się osiem odkrytych kart. Pozostałe karty tworzą stos (//Yamafuda//). Jeżeli na stole pojawiły się wszystkie cztery karty z jednego miesiąca, rozdanie uznaje się za niebyłe i rozpoczyna się nowe rozdanie. Gracze muszą sprawdzić swoje karty przed rozpoczęciem gry (patrz: //Automatyczna wygrana// poniżej). ===== Przebieg gry ===== Grę rozpoczyna //Oya//. Wybiera on jedną kartę z //Tafuda// (ręki) i kładzie na //Ba// (stół). Jeżeli położona karta pasuje (tzn. jest z tego samego miesiąca) do karty z //Ba//, gracz zabiera taką parę kart i kładzie przed sobą. Jeśli karta nie pasuje do żadnej z kart na stole, pozostaje ona na //Ba//. Następnie gracz dobiera jedną kartę z //Yamafuda// i kładzie na //Ba//. Jeśli wyciągnięta karta pasuje do dowolnej karty z //Ba//, gracz zabiera także tę parę. Jeśli na //Ba// znajdują się trzy karty z tego samego miesiąca, gracz kładąc ostatnią kartę z tego miesiąca zabiera wszystkie cztery karty. Jeżeli położona na //Ba// karta pasuje do więcej niż jednej karty na stole, gracz wybiera, którą parę zabiera dla siebie. Następnie rozpoczyna się kolejka następnego gracza. Gra toczy się w kierunku przeciwnym do ruchu wskazówek zegara. Gra toczy się do momentu, gdy graczom zabraknie kart na //Tafuda// lub któryś z graczy zakończy rozdanie zgłaszając //Shobu//. Karty, które zbierają gracze, tworzą dające punkty układy, zwane //Yaku//. Kiedy któryś z graczy zbierze //Yaku// i zakończy kolejkę, musi zdecydować, czy zakończyć rozdanie, czy kontynuować grę, starając się zdobyć więcej punktów. Jeśli gracz powie //Shobu//, rozdanie kończy się. Gracz zgłaszający //Shobu// podsumowuje punkty za zebrane //Yaku// i przechodzi się do następnego rozdania. Pozostali gracze nie otrzymują punktów. Jeżeli gracz powie //Koi-Koi//, rozdanie trwa nadal i rozpoczyna się kolejka następnego gracza. Jeżeli //Shobu// zgłosi inny gracz niż ten, który wcześniej zgłosił //Koi-Koi//, otrzymuje on podwójną liczbę punktów. Kiedy gracz zgłasza //Shobu//, a jego co najmniej 2 //Yaku// są warte 7 i więcej punktów, jego punktacja zostaje podwojona. Gracz, który zdobył najwyższą liczbę punktów zostaje nowym //Oya// i rozpoczyna się następne rozdanie. Jeżeli żaden z graczy nie zdobył //Yaku//, a rozdanie się skończyło (gracze nie mają kart na //Tafuda//), pozostaje ono nierozstrzygnięte. Żaden z graczy nie otrzymuje punktów i nie następuje zmiana //Oya//. Jeżeli żaden z graczy nie zgłosi //Shobu// do końca rozdania, mimo że zdobył //Yaku//, zwycięzcą zostaje //Oya// i otrzymuje 6 pkt. (tzw. //Oya-kan//). Pełna partia gry składa się z 12 rozdań. Istnieje możliwość rozgrywania partii po 6 rozdań. Zwycięzcą partii zostaje ten z graczy, który zdobył najwięcej punktów ze wszystkich rozdań. ===== Yaku i punktacja ===== //Yaku// to specjalne układy kart, dające punkty. W skład //Yaku// wchodzą karty zdobyte przez dobieranie kart z //Ba//. Karty z //Tefudy// nie tworzą //Yaku// dopóki nie zostaną zdobyte przez dopasowanie. Za każdym razem, gdy gracz zdobywa //Yaku//, musi zgłosić //Koi-koi// (kontynuację rozdania) lub //Shobu// (zakończenie rozdania). Każde //Yaku// zapewnia określoną ilość punktów. Gracz zgłaszający //Shobu// może posiadać kilka //Yaku//. Punkty za //Yaku// kumulują się, a karty mogą wchodzić w skład kilku //Yaku// - np. gracz posiadający pięć kart zwojów, z czego trzy są fioletowe, zdobywa jednocześnie //Akatan// i //Tan//, czyli 6 pkt. Wyjątkiem są //Goko//, //Shiko// i //Sanko//, które się nie kumulują, a gracz musi zdecydować, który układ uznaje. Poniżej w tabeli przedstawiono wszystkie //Yaku// wraz z wartością punktową. ^Punkty^Nazwa^Karty^Warunek| | 6 | //Sankō (Trzy Światłości)// |Dowolne trzy karty o wartości 20 pkt. bez Kaligrafa (//Rainmana//) - z listopada|{{:kintengu_01s.png?60}}{{:kintengu_08s.png?60}}{{:kintengu_12a.png?60}}| | 8 | //Shikō (Cztery Światłości)// |Dowolne cztery karty o wartości 20 pkt. bez Kaligrafa (//Rainmana//) - z listopada|{{:kintengu_01s.png?60}}{{:kintengu_03s.png?60}}{{:kintengu_08s.png?60}}{{:kintengu_12a.png?60}}| | 7 | //Ame-Shikō (Cztery Deszczowe Światłości)// |Dowolne cztery karty o wartości 20 pkt. razem z Kaligrafem (//Rainmanem//) - z listopada|{{:kintengu_01s.png?60}}{{:kintengu_03s.png?60}}{{:kintengu_11s.png?60}}{{:kintengu_12a.png?60}}| | 10 | //Gokō (Pięć Światłości)// |Wszystkie pięć kart o wartości 20 pkt. (Żuraw, Kwiat wiśni za zasłoną, Księżyc w pełni, Kaligraf, Feniks)|{{:kintengu_01s.png?60}}{{:kintengu_03s.png?60}}{{:kintengu_08s.png?60}}{{:kintengu_11s.png?60}}{{:kintengu_12a.png?60}}| | 5 | //Inoshikachō (Dzik, Jeleń i Motyle)// |Dzik, Jeleń i Motyle (karty 10-pkt. z czerwca, lipca i października). Każda dodatkowa karta o wartości 10 pkt. zapewnia +1 pkt.|{{:kintengu_06s.png?60}}{{:kintengu_07s.png?60}}{{:kintengu_10s.png?60}}| | 5 | //Akatan (Czerwone Zwoje poezji)// |Trzy czerwone zwoje poezji (5-pkt. ze stycznia, lutego, marca). +1 pkt. za każdy dodatkowy zwój.|{{:kintengu_01h.png?60}}{{:kintengu_02h.png?60}}{{:kintengu_03h.png?60}}| | 5 | //Aotan (Niebieskie Zwoje)// |Trzy niebieskie zwoje (5-pkt. z czerwca, września i października). +1 pkt. za każdy dodatkowy zwój.|{{:kintengu_06h.png?60}}{{:kintengu_09h.png?60}}{{:kintengu_10h.png?60}}| | 1 | //Tane (Zwierzęta)// |Pięć dowolnych kart o wartości 10 pkt. Każda dodatkowa karta zapewnia +1 pkt.|{{:kintengu_02s.png?60}}{{:kintengu_04s.png?60}}{{:kintengu_05s.png?60}}{{:kintengu_06s.png?60}}{{:kintengu_09s.png?60}}| | 1 | //Tanzaku (Zwoje)// |Pięć dowolnych kart o wartości 5 pkt. (zwojów). +1 pkt. za każdy dodatkowy zwój.|{{:kintengu_01h.png?60}}{{:kintengu_05h.png?60}}{{:kintengu_07h.png?60}}{{:kintengu_06h.png?60}}{{:kintengu_10h.png?60}}| | 3 | //Tsukimi De Ippai\\ (Czarka sake o pełni księżyca)// |Księżyc w pełni i czarka sake (20pkt. z sierpnia, 10 pkt. z września).|{{:kintengu_08s.png?60}}{{:kintengu_09s.png?60}}| | 3 | //Hanami De Ippai\\ (Czarka sake pod kwitnącą wiśnią)// |Kwiat wiśni za zasłoną i czarka sake (20pkt. z marca, 10 pkt. z września).|{{:kintengu_03s.png?60}}{{:kintengu_09s.png?60}}| | 1 | //Kasu //(dosł. //śmieci)// |Dowolne 10 kart o wartości 1 pkt. +1 pkt. za każdą dodatkową kartę.|{{:kintengu_01c.png?60}}{{:kintengu_02c.png?60}}{{:kintengu_04c.png?60}}{{:kintengu_06c.png?60}}{{:kintengu_11c.png?60}}{{:kintengu_08d.png?60}}{{:kintengu_09d.png?60}}{{:kintengu_03d.png?60}}{{:kintengu_10d.png?60}}{{:kintengu_12d.png?60}}| | 4 | //Hiki// |Wszystkie 4 karty z jednego miesiąca.|{{:kintengu_03c.png?60}}{{:kintengu_03d.png?60}}{{:kintengu_03h.png?60}}{{:kintengu_03s.png?60}}| Należy także pamiętać o pozostałych zasadach wpływających na punktację: * **Czarka sake** jest liczona jako karta o wartości 10 i 1 pkt. * Jeżeli któryś z graczy zgłosił //Koi-koi//, punktacja jest **podwajana**. Jeśli następny z graczy zgłosi //Koi-Koi//, ilość punktów będzie mnożona **razy trzy**, itd. * **Deszcz psuje widok!** Jeśli gracz zdobył Burzę lub Kaligrafa (//Rainmana//), jego //Tsukimi De Ippai// i //Hanami De Ippai// są warte **zero** pkt. * Kiedy zostanie zgłoszone //Koi-koi//, ale do końca rozdania nie zostanie zgłoszone //Shobu//, zwycięzcą zostaje aktualny //Oya//, otrzymując **6 pkt.** ===== Automatyczna wygrana ===== Istnieją dwa specjalne //Yaku//, które mogą pojawić się podczas rozdania kart, przed rozpoczęciem gry. Jeśli któryś z graczy posiada dany układ na ręce, automatycznie zwycięża rozdanie i otrzymuje 6 pkt. Przechodzi się do następnego rozdania. Jeśli kilku graczy posiada dane //Yaku//, rozdanie pozostaje nierozstrzygnięte i rozpoczyna się nowe rozdanie. Poniżej w tabeli przedstawiono układy dające automatyczną wygraną. ^Punkty^Nazwa^Karty| | 6 | //Teshi// |Cztery karty z tego samego miesiąca| | 6 | //Kuttsuki// |Cztery pary kart z tych samych miesięcy| ===== ===== Zobacz też ===== * [[:rozrywka]]