Różnice

Różnice między wybraną wersją a wersją aktualną.

--- imperium_osmanskie [2011/12/20 19:43]
patryk
+++ imperium_osmanskie [2017/02/03 22:29] (aktualna)
patryk
@@ Linia 1: / Linia 1: @@
-====== Imperium Osmańskie ======
+====== Turcja ======
 <WRAP 300px right>
 ;#;
-|Imperium Tureckie\\ Türkiye Cumhuriyeti||
+|Republika Turecka\\ Türkiye Cumhuriyeti||
 |Flaga|Herb|
 |{{:800px-flag_of_turkey.svg.png?150}}|{{:178px-tuerkiye_arması.svg.png?110}}|
@@ Linia 21: / Linia 21: @@
 </WRAP>
-<WRAP center round tip 60%>
-To dopiero zalążek artykułu.
+**Republika Turecka, Imperium Tureckie, Turcja**- państwo położone na Półwyspie Bałkańskim, w Azji Mniejszej i Kaukazie, powstałe w IVE 20 (2014) r. Leży nad Morzem Śródziemnym od zachodu i południa, Morzem Czarnym od północy oraz Morzem Kaspijskim od wschodu. Graniczy z [[Europa|Unią Europejską]], [[Rumunia|Rumunią]], [[Węgry|Węgrami]], [[Rosja|Rosją]], [[Republika Perska|Republiką Perską]] i [[Arabia|Arabią]].
-</WRAP>
-**Imperium Osmańskie, Republika Turecka, Imperium Tureckie, Turcja**- państwo położone na Półwyspie Bałkańskim, w Azji Mniejszej i Kaukazie, powstałe w IVE 20 (2014) r. Leży nad Morzem Śródziemnym od zachodu i południa, Morzem Czarnym od północy oraz Morzem Kaspijskim od wschodu. Graniczy z [[Europa|Unią Europejską]], [[Rosja|Rosją]], [[Republika Perska|Republiką Perską]] i [[Arabia|Arabią]].
 ===== Kwestia nazwy =====
-Państwo oficjalnie nazywa się //Republiką Turecką//, lecz w powszechnym użyciu nazywane jest //Turcją// lub //Imperium Tureckim//. Z racji skojarzeń z dawnym państwem osmańskim za granicą często mówi się o //Imperium Osmańskim//, lecz obecne imperium nie ma nic wspólnego z dynastią Osmanów.
+Państwo oficjalnie nazywa się //Republiką Turecką//, lecz w powszechnym użyciu nazywane jest //Turcją// lub //Imperium Tureckim//. Z racji skojarzeń z dawnym państwem osmańskim za granicą czasami, głównie z niechęcią, mówi się o //Imperium Osmańskim//, lecz obecne imperium nie ma nic wspólnego z dynastią Osmanów.
+===== Historia po Wielkim Zamachu =====
+Turcja wyszła z Wielkiego Zamachu obronną ręką. Wraz z osłabieniem Unii Europejskiej wzrosła rola Turcji w regionie wschodniego Morza Śródziemnego. Zakup terytorium Grecji w 2015 r. przy jednoczesnym wkroczeniu wojsk tureckich na Bałkany oznaczał ponowne przejęcie kontroli nad dużą częścią Europy południowo-wschodniej. Nastroje antyeuropejskie i chęć stabilizacji spowodowały, że stosunkowo łatwo do Turcji dołączyły Macedonia, Bułgaria i Bośnia. Terytorium Serbii oraz Czarnogóry zostało opanowane po krótkich działaniach wojennych. Nadal jest to najmniej spokojny region państwa. Na początku 2016 r. Cypr północny został oficjalnie przyłączony do Turcji, a po kilku miesiącach cała wyspa została opanowana przy pełnej bierności Unii. Konflikt z Rosją w 2017 r. oznaczał zajęcie spornych terenów Kaukazu i wcielenie terytorium Gruzji, Armenii i Azerbejdżanu. Po zlikwidowaniu Państwa Islamskiego w 2018 r. i krótkotrwałej wojnie z nowo zjednoczonym państwem Arabskim, w wyniku której granica pozostała bez zmian, państwo tureckie osiągnęło swój aktualny kształt.
+===== Sytuacja międzynarodowa =====
+Turcja jest silnym państwem o dużych ambicjach. Po odzyskaniu historycznie przynależnych terytoriów bałkańskich stosunki z Europą są poprawne. Agresywna polityka Stambułu na Bałkanach spowodowała znaczne ochłodzenie stosunków z Węgrami i Rumunią, jednak w obliczu zagrożenia rosyjskiego wszystkie trzy państwa starają się nie zaostrzać sytuacji między sobą. Jako naturalny wróg Rosji, Turcja utrzymuje dobre, wręcz sojusznicze stosunki z Polską. Wzmożone są kontakty z Kazachstanem, a wzajemne relacje budowane są w duchu idei panturkizmu, choć Stambuł widziałby tutaj dodatkowe ogniwo sojuszu antyrosyjskiego, na co nie może się zgodzić zagrożona ze Wschodu i utrzymująca poprawne stosunki z Rosją monarchia Kazachstanu. Stosunki z południowymi sąsiadami są chłodne od czasów wojny z Państwem Islamskim, kiedy to siły arabskie zostały wsparte przez Rosję. Z tego też powodu utrzymywane są demonstracyjnie dobre relacje z Izraelem.
+Zagrożenie mongolskie jest uważane w Turcji za odległe i niemające dużego znaczenia, a kwestia ewentualnego odparcia najazdu uchodzi za problemy państw graniczących z Imperium Mongolskim.
 ===== Ustrój polityczny =====
-Imperium jest republiką. Na czele państwa stoi premier, zarządzający pracami rządu i reprezentujący państwo. Co 5 lat organizowane są wybory powszechne, podczas którego wybiera się 500 parlamentarzystów. Parlament wybiera spośród siebie ministrów i premiera. Wszyscy obywatele posiadają czynne i bierne prawa wyborcze. Państwo ma charakter laicki.
+Turcja jest republiką. Na czele państwa stoi premier, zarządzający pracami rządu i reprezentujący państwo. Co 5 lat organizowane są wybory powszechne, podczas którego wybiera się 500 parlamentarzystów. Parlament wybiera spośród siebie ministrów i premiera. Wszyscy obywatele posiadają czynne i bierne prawa wyborcze. Państwo ma charakter laicki.
+===== Podział administracyjny =====
+Imperium podzielone jest na 186 prowincji (tur. //il//; l. mn. //iller//). Każda prowincja dzieli się na podprowincje (tur. //ilçe//; l. mn. //ilçeler//). Prowincje mają zazwyczaj nazwę miasta, które jest jego stolicą, wyjątek stanowią: Hatay (stolica Antiochia Syryjska), Kocaeli (stolica Izmit) i Sakarya (stolica Adapazarı), dawniej także İçel (obecnie nazywany tak jak stolica Mersin).
 ===== Geografia =====
 Turcja leży na Półwyspie Bałkańskim, Azji Mniejszej i Kaukazie. Większość kraju ma charakter górzysto-wyżynny, poza równinami w Serbii (Wojwodina) i Bułgarii. Klimat śródziemnomorski na południu, górski w głębi kraju i wschodzie, umiarkowany na południu.
 ===== Demografia =====
+Całe imperium liczy sobie ok. 124,5 mln obywateli, z czego jedynie ok. 40% (55 mln) stanowią etniczni turcy, reszta to Kurdowie (ok. 8%), Bułgarzy, Serbowie, Bośniacy, Grecy, Ormianie, Azerowie i inni.
 ===== Gospodarka =====
+Turcja jest jednym z 6 całkowicie samowystarczalnych pod względem żywnościowym krajów świata. Rolnictwo wytwarza ok. 10% produktu krajowego brutto Turcji. Zatrudnienie w tym sektorze znajduje około 1/3 siły roboczej. W Turcji istnieje ponad 5 milionów gospodarstw rolnych. Jedynie 6% z nich ma powierzchnię większą od 20 ha. Turcja jest jednym z pięciu największych producentów: bawełny, soczewicy, cebuli, buraków cukrowych, tytoniu, pomidorów, arbuzów, jabłek, winogron, orzeszków pistacjowych, orzechów włoskich, oliwek oraz owczego mleka. Jest zarazem największym na świecie wytwórcą orzechów laskowych, moreli i fig.\\
+\\
+Turcja posiada znaczne zasoby surowców mineralnych, zwłaszcza rud metali. Wydobycie rud żelaza (Divriği we wschodniej Anatolii), chromu (Seydişehir na południu kraju – Turcja należy do głównych światowych producentów chromu), boksytów, rud miedzi (Murgul), cynku i ołowiu. Z surowców energetycznych eksploatuje się węgiel brunatny (zachodnia Anatolia), węgiel kamienny (zagłębie Ereğli-Zonguldak) i ropę naftową w pobliżu granicy z Syrią (główny ośrodek Batman). Z surowców chemicznych wydobywa się: fosforyty, sól kamienną i siarkę. 39% energii elektrycznej dostarczają elektrownie wodne (największe Keban i Atatürk – zbudowane w 1992 na Eufracie), 61% węglowe i naftowe. Produkcja energii elektrycznej na 1 mieszkańca – 1296 kWh (2000). Do najstarszych i najlepiej rozwiniętych gałęzi przemysłu przetwórczego należą: przemysł spożywczy (cukrowniczy, mleczarski, tytoniowy) oraz włókienniczy i odzieżowy, wykorzystujące surowce krajowe. Od lat 60. rozwój hutnictwa żelaza (głównie ośrodki: Karabük, Ereğli), miedzi (Ergani, Stambuł) oraz aluminium, przemysłu maszynowego i zbrojeniowego, środków transportu (montownie samochodów, ciągników, budowa statków), sprzętu gospodarstwa domowego, chemicznych (m.in. produkcja nawozów sztucznych), cementowego i rafineryjnego (w portach dowozowych ropy naftowej: İzmit oraz w Batman). Powszechnie rozwinięte rzemiosło: dywany, biżuteria, wyroby metalowe, ceramika, wyroby skórzane. Największa koncentracja zakładów przemysłowych w regionie północno-zachodnim: Stambuł – Ereğli – Izmir, ponadto w rejonie Ankary i na południowo-wschodniej: Adana – Gaziantep–Antakya, a także wokół Sofii, Belgradu i Sarajewa.
+W Azerbejdżanie wydobywa się ropę naftową (Baku).
 ===== Armia =====
+  * [[Tureckie siły zbrojne|Osobny artykuł: Tureckie Siły Zbrojne]]
+Tureckie Siły Zbrojne (//Türk Silahlı Kuvvetleri//) liczą łącznie ok. 850 tys. żołnierzy, w tym ok. 420 tys. poborowych. Dzielą się na wojska lądowe, siły powietrzne, marynarkę wojenną oraz wojska ochrony wybrzeża. Armia pełni rolę gwaranta stabilności państwa.\\
+Wojska lądowe są najliczniejszym rodzajem broni i liczą ok. 600 tys. żołnierzy, z czego ok. 60% stanowi piechota. Samodzielne dywizje kawalerii stacjonują głównie na wschodzie kraju. Służba trwa 18 miesięcy, a dywizje są formowane w jednolitych narodowo okręgach wojskowych. Żołnierze noszą mundury khaki z charakterystycznymi nakryciami głowy w zależności od narodowości dywizji (kabałaki dla Turków, fezy dla Bośniaków, turbany dla Kurdów, kefije dla Arabów, okrągłe czapki dla Bułgarów).\\
+Siły powietrzne liczą ok. 80 tys. żołnierzy. Większość baz lotniczych znajduje się w Azji Mniejszej. Siły powietrzne posiadają ok. 200 samolotów różnych typów, głównie produkcji rodzimej (licencja na europejski He-111) lub polskiej (PZL-24, PZL-43). Lotnicy noszą mundury koloru khaki.\\
+Marynarka wojenna liczy ok. 100 tys. żołnierzy. Jej bazy znajdują się głównie w Azji Mniejszej- nad Morzem Śródziemnym i Czarnym oraz w Grecji. Marynarze noszą mundury barwy granatowej. W skład floty tureckiej wchodzą m. in. 4 pancerniki, 6 ciężkich krążowników, 13 lekkich, 10 okrętów podwodnych i ok. 57 mniejszych jednostek.\\
+Wojska obrony wybrzeża mają za zadanie bronić wybrzeża Republiki przed desantem przeciwnika. Są to załogi baterii nadbrzeżnych i fortów. Liczą ok. 70 tys. żołnierzy rozlokowanych wzdłuż całej linii brzegowej i na wyspach Morza Egejskiego. Żołnierze sił obrony wybrzeża noszą charakterystyczne mundury- spodnie i nakrycia głowy marynarzy oraz kurtki mundurowe piechoty. W użyciu są także dystynkcje marynarki.
 ===== Zobacz też =====
   * [[Państwa świata]]
   * [[Geografia]]

Mongolopedia Wolna Encyklopedia

Narzędzia użytkownika

Narzędzia witryny

Różnice

Narzędzia strony